Köşe Yazıları

Rahatlattı ama

 

Aslında yüksek fiyat beklentisi ile umutlu şekilde başlasa da sonrasında hayal kırıklığı ile devam eden bir fındık süreci yaşıyoruz. Malumunuz desteklemelerle birlikte 54 lira gibi açıklanan fiyat bir süre belirsiz kalsa da piyasa açılınca netleşti. Ve burada en önemli husus Toprak Mahsulleri Ofisi’nin fındık alım politikasıydı. Biz de ilk alımın olduğu gün alım noktasına giderek bazı yetkililerden bilgi alıp paylaştık. Oradan aldığımız bilgilere göre alımlarda çok fazla farklılık olmadı ama bir süre sonra sıkıntılar ortaya çıkmaya başladı. Zira randıman ve alım kotası ile ilgili bazı kriterler üreticiyi hem hayal kırıklığına uğrattı hem de mağdur olmalarına neden oldu. Üzerinden henüz bir hafta geçmemişti ki hem sivil toplum kuruluşlarından hem de üreticilerden yüksek ses çıkmaya başladı. Konunun vahameti ilgili merciler tarafından duyuldu. Ve nihayetinde yeni bir düzenleme yapılması kararlaştırıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a kadar uzanan sıkıntı yine onun talimatıyla az da olsa esnetildi düzeltilmiş oldu.

Randımanda çatlağın yüzde 5’ten yüzde 10’a, çürüğün yüzde 3’ten yüzde 5’e çıkarılması alımı biraz daha kolaylaştırırken tonajın da yüzde 50 artması üreticiyi önemli ölçüde rahatlattı. Burada asıl katkı sağlayan nokta ise üreticiye ikinci randevu hakkı verilmesi oldu. Daha önce 40 randıman altı gelen fındık sağlamı kuru ve iyi olsa da alıma dahil olmuyor ve üreticinin TMO’ya fındık verme hakkı ortadan kalkmış oluyordu, mecburen tüccara gitmek zorunda kalıyordu. Ama şimdi fındığı seçip çürüğünü çarığını ayırıp temizlerse yeniden ve daha yüksek randımandan teslim edebilme hakkı var. Bence yapılan düzenleme ve iyileştirmelerin en olumlu ve üreticiyi en fazla memnun eden tarafı da bu.

Açıklama gündeme düştükten sonra işin çok fazla teknik kısmını bilmediğim için bilen bir dostumla konuyu konuşup anlamaya çalıştım. Hemen hemen bir saate yakın görüştük o da bildiği kadarını anlattı. Kaldı ki benim asıl öğrenmek istediğim nokta bunun üreticiye nasıl yansıyacak olduğuydu. Özetlemek gerekirse yapılan bu iyileştirme sayesinde fındık teslim edecek üreticilerin hemen hemen yarı yarıya rahatladığı kanısı ortaya çıktı. Yine henüz fındık teslim etmemiş birkaç üretici ile de konuyu görüştük. Onlar da yapılan iyileştirmeden gayet memnunlar. Ancak burada ilginç olan bir şey var ki hem benim hem de üreticinin aklını karıştırıyor. Birincisi yeni uygulama başlamadan hemen önce fındık getirip de o dönemki randıman kriterlerden ötürü fındığı alınmayan üreticinin mağduriyeti ne oldu? Sonra fındık vermiş olsa da kotaya takılan üreticinin mağduriyeti ne oldu? Ve bence en önemli konu. Daha önce fındık teslim etmiş ama kotaya takılmış olan üreticinin, elinde halen fındık varsa yeni düzenlemeyle hayata giren yüzde 50’lik artıştan yararlanıp yeniden randevu alıp fındık teslim edebilecek mi? Yine aynı şekilde daha önce 40 randıman altı geldiği için fındığı geri çevrilen üretici fındığı halen elindeyse yeni düzenlemeden yararlanıp tekrar randevu alma ve fındık teslim edebilme hakkı kazanabilecek mi? Öyle ya yapılan düzenleme bütün fındık üreticilerini kapsıyor ve geniş zamana hükmeden bir düzenleme. Geçmişe dönük uygulamasının olup olmayacağını ciddi çekilde merak ediyorum. Sağlıkla kalın…