Dalak büyümesi

Dalak; yaklaşık olarak yumruk büyüklüğünde, sol kaburganın hemen altında, mideyle komşu bir organdır. Kırmızı kan hücrelerini filtrelemesi ve vücudu enfeksiyonlara karşı koruması nedeniyle bağışıklık sisteminde oldukça önemli bir role sahiptir. Anormal kan hücrelerinin kan dolaşımına karışmasına engel olur. Dalak, aynı zamanda beyaz kan hücrelerini depolayarak içerisinde bulunan yabancı maddeleri süzer, hasarlı kırmızı kan hücrelerini temizler, kan hücrelerini ve trombositleri koruyarak kanın pıhtılaşmasını sağlar.

DALAK BÜYÜMESİ NEDİR?

Dalak büyümesi, genellikle altta yatan farklı hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkar ve hastalığın tedavi edilmesiyle birlikte eski haline döner. Dalak büyümesi her zaman belirtilere neden olan bir hastalık değildir. Bu sebeple sıklıkla fiziki muayene sırasında fark edilir. Eğer hekim dalak büyümesinden şüpheleniyorsa, hastanın fiziki muayenesi sırasında karnının sol üst tarafını kontrol eder ve büyüme olup olmadığına bakar. Hastanın dalağında büyüme olması durumunda, altta yatan hastalıkların tedavisine başlanabilmesi için kan testleri ve görüntüleme yöntemleri gibi rutin tetkikler istenebilir.

DALAK BÜYÜMESİNİN NEDENLERİ NELERDİR?

Dalak büyümesi genellikle yaralanma ve darbe alma gibi dış faktörler sebebiyle meydana gelir. Ancak dalak büyümesine sebep olan diğer bazı hastalıklar da şu şekilde sıralanabilir:

Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar, siroz, hemolitik kansızlık (anemi), lösemi, lenfoma, romatoid artrit, gaucher hastalığı, amiloidoz hastalığı, kalp yetmezliği, lupus, tümörler, sarkoidoz, karaciğer hastalıkları.

DALAK BÜYÜMESİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Dalak büyümesi belirti gösterebilse de birçok hastada belirtiler fark edilmeyecek kadar hafiftir. Dalak büyümesi olduğu genellikle fiziki muayene sırasında öğrenilir. Belirtileri genellikle altta yatan hastalıklarla ilintilidir. Bu belirtilerden bazıları şöyledir: Karnın sol üst bölgesinde ağrı, çabuk doyma, kilo kaybı, şişlik hissi, yorgunluk, sıkça enfeksiyon hastalığı geçirilmesi, kansızlık (anemi), kolay kanama, nefes darlığı.

DALAK BÜYÜMESİNİN TANI YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Dalak büyümesinin tanısı genellikle fiziki muayene ile konur. Hekim, muayene esnasında hastanın karnının sol üst tarafını kontrol eder ve dalakta bir büyüme olup olmadığına bakar. Eğer dalakta bir büyüme fark edilirse hastadan bazı testler istenebilir. Kan değerlerinin ölçümü için kan testleri, dalağın boyunu görüntülemek için ultrason ve tomografi ile dalaktaki kan akışını takip etmek için MR gibi tanı yöntemleri kullanılabilir.

DALAK BÜYÜMESİ TEDAVİSİ NEDİR?

Dalak büyümesi tedavisi için öncelikle altta yatan sorunun ne olduğunun anlaşılması gerekir. Dalak büyümesine neden olabilen hastalıklar eğer enfeksiyon kaynaklıysa, hekim enfeksiyona neden olan hastalığı tedavi etmek için antibiyotik gibi ilaç tedavileri önerebilir. Antibiyotik tedavisi, sadece bakteriyel enfeksiyon kaynaklı hastalıkların tedavisinde kullanılır. Dalak büyümesine neden olan faktörler enfeksiyon hastalıklarına bağlı değilse antibiyotik tedavisi kullanılmaz. Böyle durumlarda ise splenektomi denilen dalak çıkarma operasyonu gerçekleştirilir. Splenektomi işlemi tam dalak çıkarma (splenektomi) veya parça alınması (kısmi splenektomi) olarak, hastanın durumuna göre iki farklı şekilde yapılabilir.

Dalak büyümesi tedavi edilmediği takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Tedavi edilmeyen dalak büyümeye devam eder, bu da yırtılma ve kanama riskini artırır. Dalak, çok kanlı bir organ olduğu için yırtılma veya kanamalarda hayati risk oluşturabilir. Splenektomi operasyonu, laparoskopik cerrahi veya robotik cerrahi yöntemlerinden hastaya en uygun olanı seçilerek yapılır.

DALAK BÜYÜMESİ AMELİYATI SONRASI NELERE DİKKAT ETMELİ?

Dalak büyümesi ameliyatından sonra, hasta yaklaşık 1 hafta içinde taburcu edilebilir. Tam iyileşme olmadan, ameliyat olan hastanın ağır kaldırması veya kendisini zorlayacak fiziksel hareketler yapması önerilmez. Dalak büyümesi ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biri de bağışıklık sistemini destekleyici aşılardır. Dalak birçok bakteriye karşı direnç gösteren bir organdır; bu nedenle dalağın alınmasıyla birlikte kişinin bağışıklık sisteminin zayıflaması olağandır. Hekim tarafından önerilen ve bağışıklık sistemini destekleyen aşıların düzenli olarak yaptırılması oldukça önemlidir.

Dalak her ne kadar bağışıklık sistemi açısından önemli bir organ olsa da insanların dalakları olmadan yaşamaya devam etmesi mümkündür. Dalak en fazla çocukların gelişme döneminde aktiftir, sonrasında işlevi giderek azalır. Dalağı alınan kişilerin günlük hayatında yapacağı yeme içme alışkanlığını değiştirme, spor yapma, alkol ve tütün ürünlerinden uzak kalma gibi bazı küçük değişikliklerle uzun seneler boyunca sağlıklı bir şekilde yaşaması mümkündür.