Melih Erol, “Orta kulak iltihabı nedir”

Orta kulak iltihabı nedir?
Orta kulak, kulak zarının hemen arkasındadır ve işitmeye yardımcı olan hassas kemikler burada bulunur. Aynı zamanda kulak zarı ile iç kulak arasındaki hava dolu boşluk olarak da tanımlanır. Bu kemikler ya da kemikçikler çekiç (malleus), örs (incus) ve üzengidir (stapes). Bu kemikler, kulak zarından iç kulağa ses titreşimlerini iletmekle görevlidir. Kulak iltihapları genel olarak bu bölümde görülür. Birçok kişide orta kulak iltihabı tekrar eder. Bunun genetik nedenlere bağlı olabileceği düşünülmektedir. Ancak her ne şekilde olursa olsun tedavi edilmemesi halinde orta kulak iltihabı kişinin yaşam kalitesini düşürür. Bu duruma maruz kalmamak için hastalık ciddiye alınmalıdır. Tabii ki hastalığı ciddiye almak için orta kulak iltihabını, belirtilerini ve nedenlerini iyi bilmek gerekir.
Orta kulak iltihabı; tıbbi olarak otit ya da halk arasında orta kulak enfeksiyonu, her cinsiyetten ve yaştan bireyde görülme olasılığı olan bir hastalıktır. Ancak 6 ila 24 ay arası bebeklerde görülme olasılığı diğer yaşlara göre daha yüksektir. 5 yaşından sonra ise iltihabın görülme olasılığı azalır. Çoğu durumda hastalığın kendiliğinden geçmesi beklenir fakat bu her zaman mümkün değildir. Hastalık ilerledikçe kulakta ağrılara neden olur ve bu ağrılar bazen dayanılmaz hale gelebilir. 24 aydan daha küçük olan bebeklerde tedavi için antibiyotik kullanımı gerekir.
Modern yaşama geçişin yanında suya daha rahat erişilebilmesinden dolayı yetişkinlerde orta kulak iltihabı görülme olasılığı giderek azalır. Çünkü kulağın düzenli olarak temizlenmesi iltihap oluşumunun önüne geçer. Bebeklerde ise organların daha narin olması ve temizliğin tam sağlanamaması ile ilişkili olarak iltihap oluşumu yaygınlığını korur. Ancak gün geçtikçe bu oranın da azaldığı bilinen bir gerçektir.
Orta Kulak İltihabı Belirtileri Nelerdir?
Orta kulak enfeksiyonunun belirtileri tüm hastalarda paralel seyreder. Yalnızca iltihabın durumuna göre daha şiddetli veya hafif olma olasılığı söz konusudur.

• Kulak ağrısı, büyük çocuklarda ve yetişkinlerde oldukça belirgin bir şekilde ortaya çıkar. Henüz konuşamayan bebeklerde ise kulak kaşıma, kulak çekme gibi davranışlar görülür. Ağrıdan dolayı da bebekler her zamankinden daha fazla ağlayabilirler ve uyku sorunu yaşayabilirler.
• Biberonla beslenen bebeklerde iştah kaybı söz konusu olabilir. Bebek sıvıyı yuttukça orta kulaktaki basınç değiştiğinden acı ve ağrı hisseder. Bunun sonucu olarak besin tüketmekten kaçınabilir.
• İltihaptan dolayı ortaya çıkan ağrı bütün hastalarda sinirli bir ruh hali ortaya çıkarır.
• Uyumak veya dinlenmek için yatıldığında yine orta kulaktaki basınç değişimiyle birlikte ağrı veya acı ortaya çıkabilir.
• Enfeksiyonla birlikte ateşin yükselmesi olasılığı vardır.
• Kulaktan her zamankinden daha fazla sarı, kahverengi veya beyaz renkte sıvı sızması olabilir. Bu durum kulak zarının yırtılmasından kaynaklanabilir ve ciddiye alınmalıdır.

Tüm bu belirtilerin yanında işitme kaybı, bebeklerde kusma veya ishal, denge kaybı, kulakta dolgunluk hissi ve boyun ağrısı görülme olasılığı da vardır.
Orta Kulak İltihabı Nedenleri Nelerdir?
Orta kulak iltihabına bakteriler veya virüsler neden olur. Çoğu zaman kulak enfeksiyonu, soğuk algınlığı ya da diğer solunum yolu enfeksiyonlarından sonra ortaya çıkar. Bakteriler veya virüsler östaki borusundan orta kulağa geçer. Bu tüp aynı zamanda orta kulağı boğazın arkasına bağlayan bir geçittir. Virüsler veya bakteriler östaki borusunun şişmesine neden olabilir. Bu şişlik de östaki borusunun tıkanmasına neden olur. Tıkanmadan dolayı normalde kendini temizleyen kulak bunu sağlayamaz ve burada kirler birikir. Biriken kirler virüs veya bakteriler için yaşam alanı oluşturur. Orta kulakta oluşan iltihaptan dolayı da hastalık meydana gelir. Çocuklarda orta kulak iltihabının daha yaygın olmasının nedeni, östaki borusunun daha kısa ve daha az eğimli olmasıdır. Bu nedenle çocuklarda soğuk algınlığı gibi hastalıklardan sonra iltihaplanma daha kolay olur. Bazı alerjiler ve yoğun sigara dumanına maruz kalmak da orta kulak iltihabına yol açabilir.
Ayrıca adenoid adı verilen, bağışıklık sistemi aktivitesinde rol oynayan ve burun arka yüksek dokusunda yer alan iki küçük ped vardır. Adenoidler östaki borularına yakındır ve bağışıklık dengesinin bozulmasından dolayı şişme eğilimi gösterir. Böyle durumlarda da östaki borusu tıkanır ve iltihap oluşma olasılığı artar. Biberonla beslenen bebeklerin yatarak besinleri alması iltihap oluşumunu tetikler. Mevsim geçişlerinde ise yine solunum yollarına bağlı olarak ortaya çıkma olasılığı daha fazladır. Yarık damak adı verilen hastalıktan dolayı östaki borusunun kendini temizlemesi zorlaşır, bu da iltihaplanmaya yol açar. Ülkemizi ilgilendirmese de Amerika’da bulunanAlaska eyaletinin yerlilerinde kalıtsal bir problemden dolayı orta kulak iltihabı oldukça yaygındır.
Orta Kulak İltihabı Tanısı Nasıl Konulur?
Orta kulak iltihabının tanısının konulabilmesi için bir KBB uzmanına gözükmek gerekir. Doktor öncelikle hastada belirtiler arayacaktır. Bunun için bazı sorular sorması normaldir. Büyük olasılıkla kulak, burun ve boğaz geçişlerine bakmak için ışıklı bir alet olan otoskop kullanılır. Ayrıca bir stetoskop yardımıyla nefes dinlemesi de yapılır.
Pnömatik otoskop bir doktorun kulak enfeksiyonu teşhisi koyması için ihtiyaç duyabileceği tek özel tıbbi araçtır. Bu alet yardımıyla hastanın kulağı görüntülenir, kulak zarının arkasında sıvı olup olmadığı anlaşılır. Pnömatik otoskop yardımıyla kulak zarına karşı hafifçe hava verilir. İltihap olmayan bireylerde bu hava ile birlikte kulak zarı hareket edecektir. Ancak orta kulak iltihabı olan hastalarda biriken sıvı nedeniyle kulak zarında hareket gözlenmez veya oldukça az hareket gözlenir. Çoğunlukla bu durumlar teşhis için yeterlidir. Bir diğer test olan timpanometri ile orta kulakta sıvı olup olmadığı teşhis edilir. Yine bu test ile hava basıncından faydalanılır.
Doktorun gerek duyması halinde işitme kaybının da test edilmesi olasıdır. Bu işitme testi odyologlar tarafından gerçekleştirilir. Gerek duyulması halinde KBB uzmanı bir odyologa hastayı sevk ederek test isteyebilir.
Orta Kulak İltihabı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Orta kulak iltihabı tedavisi yaşa ve enfeksiyonun durumuna göre değişiklik gösterir. Eğer belirtiler hafif seyrediyor ve ateş söz konusu değilse iltihabın kendiliğinden iyileşmesi beklenebilir. Beklemek herhangi bir iyileşme sağlamamış ya da hastalık ilerlemiş ise birtakım ilaçlardan faydalanılması gerekir. Bunlardan başlıcaları antibiyotiklerdir. Eğer bakterilerden kaynaklı bir enfeksiyon söz konusu ise hastaya antibiyotik tedavisi uygulanır. Bebeklere antibiyotik reçete edilmeden önce ateşlenme durumu gözetilir. Ancak bebeğin antibiyotik kullanmadan iyileşme sürecine girmemesi halinde tedavi başlatılır. Hastaların yaşı fark etmeksizin belirlenen dozda ilaç kullanılması gerekir. Aksi halde ilaçların yan etkileri ortaya çıkabilir.
Antibiyotik kullanımı ile birlikte iltihabın hafiflemesi ağrıların azalmasını sağlar. Bu noktada birçok hasta ilaç kullanımı sonlandırma eğilimi gösterir. Ancak doktorun reçete ettiği dozdan önce ilaç kullanımı sonlandırılmamalıdır. Aksi halde ileride daha büyük sorunlar ortaya çıkabilir. Orta kulağın iltihaplanmasından dolayı kulak zarında bir zedelenme veya delinme gerçekleşmiş ise birtakım damlalar da antibiyotik ile reçete edilebilir. Bu damlalar kulak zarının kendini onarmasını sağlar. Enfeksiyonun durumu, şiddetli ağrıların ve yüksek ateşin ortaya çıkmasına neden olabilir. Hastanın durumunu iyileştirmek için ağrı kesiciler veya ateş düşürücüler reçete edilebilir. Yine bu ilaçların doktorun reçete ettiği dozda kullanılması gerekir. Bazı hastalar reçete edilenin dışında aspirin kullanımına yönelir. Ancak doktorun reçetesi dışında ilaç kullanmak tehlikelidir. Özellikle bebeklerde aspirin kullanımı ciddi sorunlara yol açabilir.
Östaki tüpü ve üst solunum yolu mukozasındaki şişmeleri ve ödemi engellemek amacıyla dekonjestan ilaçları önerilebilir. Bunun yanında iltihaba neden olabilecek bazı mikroorganizmalara karşı geliştirilen aşılar da mevcuttur. Kimi hastalarda aşı kullanımı da önerilebilir. İlaç tedavisinin işe yaramadığı hastalarda miringotomi adı verilen cerrahi müdahale uygulanabilir. Bu ameliyat genel anestezi altında gerçekleştirilir ve kulak zarına delik açılarak buraya bir tüp yerleştirilir. Böylece biriken ve sürekli enfeksiyona neden olan sıvının tahliyesi sağlanır.
Eğer siz de orta kulak iltihabından şüphe ediyorsanız en kısa sürede muayene olarak tedavinize başlamalısınız. Aksi halde orta kulak enfeksiyonunun ilerleyeceğini ve tedavi sürecinin uzayacağını unutmamalısınız.