Proktit nedir
Makat kanalını da içine alan kalın bağırsağın son 15 cm’lik bölümünün iltihabı “proktit” veya “rektit” olarak adlandırılır.
Proktit hangi nedenlerle oluşur?
İlaçlar: Bazı antibiyotikler (ampisilin, amoksisilin, levofloksasin, imipenem, streptomisin, kloramfenikol), ginkgo biloba (Japon eriği, mabet ağacı)
Radyoterapi veya ışın tedavisi sonrası: Bu sorun radyasyon proktiti veya radyasyon rektiti olarak adlandırılır. Prostat kanseri, mesane rahim ağzı, testis veya rektum kanseri nedeni ile ışın tedavisi gören hastalarda izlenir. Prostat kanserinde direkt ışın tedavisi yapılan veya radyoaktif iğne yerleştirilen (brakiterapi) hastalarda gözlenir. Radyoterapi uygulaması sonrasındaki erken dönemde hastaların yüzde 65’inde hasar geliştiği bilinmektedir ve bu durum “akut radyasyon hasarı” olarak adlandırılır. Radyoterapiden üç ay ve sonrasında gelişen hasar ise “kronik radyasyon hasarı” olarak adlandırılmaktadır ve hastaların yüzde 10’unda rastlanır. Radyasyon proktiti tanısı endoskopik biyopsi sonrasında konulur. Şeker hastalığı (diyabet), hipertansiyon ve kalp hastalığı olan kişilerde, radyasyon proktiti sorununun daha sık geliştiği gözlenmiştir. Hastaların yüzde 2’sinde ise bağırsak fistülü, bağırsakta darlık (striktür) veya dışkı kaçırma sorunu gelişir.
Cinsel temasla bulaşan hastalıklar: Özellikle makat yolu ile cinsel temas sonrasında bel soğukluğu (gonore), frengi (sifiliz), herpes, klamidya, trichomonas vaginalis veya lenfogranulama venereum (Chlamydia trachomatis) enfeksiyonu ile oluşabilir. Bu enfeksiyonlar makat yolu ile aynı cins veya karşı cinsle cinsel ilişki sonrasında bulaşabilir.
İltihabi bağırsak hastalıkları: Ülseratif kolit, crohn hastalığı ile oluşabilir. Ülseratif kolit hastalarında tanı konulduğunda ortalama yüzde 45’inde proktit bulunduğu, yüzde 15’inde kalın bağırsağın sol yarısının tutulduğu ve yüzde 40’ında ise kalın bağırsağın tümünün tutulduğu bilinmektedir.
- Lavman ile
- Behçet hastalığı
- Amipli dizanteri
- Alerji
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması
- Makat bölgesine ait yaralanma
Proktit hangi yakınmalara yol açar?
- Makattan kanama
- Kabızlık
- Mukuslu ishal
- Kramp şeklinde karın ağrısı
- Makat ağrısı
- Makattan akıntı
- Rektumda ülserler
- Bağırsakta delinme
- Ikınma hissi (tenesmus)
- Bağırsakta fistül
- Rektovajinal fistül
- Bağırsakta delinme (perforasyon)
- Bağırsakta darlık (striktür)
Bu belirtilerin içinde en büyük sorun yaratan şiddetli makat kanamalarıdır ve bazen ciddi kansızlığa yol açarak, kan verilmesini gerektirirler.
Proktit tanısı nasıl konulur?
- Rektoskopiile biyopsi
- Sigmoidoskopiile biyopsi
- Endosonografi ile biyopsi
- Rektumdan kültür alınması
Proktit nasıl tedavi edilir?
- 5 aminosalisilat (5-ASA), mesalamine içeren lavman
Antibiyotikler: Antibiyotiğe bağlı oluşan proktit tedavisinde kullanılan ve yoğun antibiyotik kullanımı sonucunda oluşan zararlı bakterileri yok etmek için metronidazol ve vankomisin adlı antibiyotikler kullanılmaktadır.
- Kortizonlu lavman
- Sukralfat
- Misoprostol: prostaglandin E1 analoğu
- Formalin: Yüzde 4’lük formalin uygulanması
- Loperamid
- Sunitinib
- Sorafenib
- Antioksidanlar (A, C ve E vitamini)
- Butirik asit
- Endoskopik olarak lazer (Argon veya Nd:YAG) ile yakma
- Endoskopik olarak bipolar koagülasyon (BICAP) ile yakma
- Formol tedavisi (endoskopi ile uygulanır)
- Hiperbarik oksijen (HBO) tedavisi
- Radyofrekans tedavisi (RF)
- Kryoablasyon (dondurarak tedavi)
Destek tedaviler: Probiyotikler, Omega-3 yağ asitleri (balık yağı), Glutamin ve akupunktur
Cerrahi: yakınmaların şiddetli olduğu olgularda bağırsak, stoma (kolostomi, ileostomi, bağırsak torbası, bağırsak kesesi, pislik torbası) şeklinde karın derisine ağızlaştırılır.
