Presbiyopi (Yaşa bağlı yakını görememe) nedir
Presbiyopi kelime anlamı ile yaşlı göz demektir. Yaşa bağlı yakını görememe, ilerleyen yaşlarda özellikle 40 yaş sonrası gözün akomodasyon denilen net görebilmek için yaptığı değişimleri yapma yeteneğini zaman içinde kaybetmesi sonucu meydana gelen bir hastalıktır. Bu hastalığı gerçekten anlamak için öncelikle gözün görme işlevini nasıl yerine getirdiğini anlamak gerekir.
GÖZ NASIL GÖRÜR?
Göz, duyu organları arasında karmaşık çalışma mekanizmasına sahip olan bir organdır. Nesnelere çarpıp direkt olarak göze gelen ışınlar, gözün ışığı uygun şekilde kıran yapılarından sırasıyla geçer. Bu yapılar kornea, göz bebeği olarak bilinen pupilla ve en önemli ışığı kıran ve görme için uyum sağlayan yapı yani göz merceğidir. Bunların amacı retina denilen yere ışığı odaklayabilmeyi sağlamaktır. Retina özelleşmiş bazı hücreler taşır. Bunlara fotoreseptör adı verilir ve ışığı bir sinyale çevirerek göz sinirleri ile beyne ulaştırmayı sağlayan yapıdır. Beyne ulaşan bu sinyal sonucu göze gelen ışık anlamlı görüntüler oluşturur. Bu basamaklardan herhangi birinde oluşan sorun nedeniyle görme işlemi sağlıklı yürümez ve kişi net göremez veya hiçbir görüntü algılayamayabilir.
PRESBİYOPİ NASIL GELİŞİR?
Presbiyopi göze gelen ışığı uygun şekilde retina üzerine odaklanmasını sağlayan elastik ve uyum sağlayabilen yapısının yaşa bağlı olarak bu özelliğini kaybetmesi ile uzaktan yakına gelen nesneleri net görememe ile sonuçlanan bir göz kusurudur. Yakına odak yapma yeteneğinin azalması olarak da tarif edilebilir. Göz merceği elastik dokusu kalınlaşır ve sertleştiğinde retina üzerinde toplanması gereken ışıklar dağınık bir şekilde retinaya ulaşır. Bu retinanın beyne karmaşık sinyaller göndermesine neden olur ve göz bulanık görüntüler ile nesneyi algılar. Bu göz kusurunun genetik ve cinsiyetin dışında yaşın ilerlemesi ile ortaya çıkması sonucu sebepleri araştırılmıştır. Nedeni tam anlamıyla bulunamamış olsa da insanlar yaşlanırken işlevsel hücrelerinin de yaşlanması ve bu hücrelerin yenisinin üretilememesine bağlı olarak bu hastalığın ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu duruma ek olarak yine yaşın ilerlemesi ile bağıntılı astigmat gibi birçok göz kusuru da birlikte görülebilmektedir.
PRESBİYOPİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Günlük hayatta çok sık rastlanılan bir problem olan yaşa bağlı yakını görmeme sorunu, özellikle kitabı, gazeteyi net bir şekilde okuyamama, eldeki resim veya nesneyi tam görememe ve bunun sonucunda gözden bu nesneyi uzaklaştırma tepkisi en net belirtisidir. Genel kural olarak göze 50 cm’den daha yakındaki eşyaları net görememek şeklinde tanımlanır. Uzun süre net görememekten kaynaklı kişilerde baş ağrısı oluşabilmektedir. Yine uzun vadede kişi kendini, yakını net görmek için odaklanmaya zorladığında daha sonra uzaktaki nesnelere bakarken de odaklama ve netleme sorunu yaşayabilir. Bazı yaşı ilerlemiş kişilerde belirti vermediği halde de bu hastalığın teşhisi konulmuştur. Bunun sebebi genellikle bu hastalığa eşlik eden görme kusuru yaratan başka bir hastalığın da kişide olması sonucu birbirinin belirtilerini gizleyebilir. Bu yüzden sadece bulanık görmenin bariz olması değil yaşı ileri olan kişilerin diğer görme problemi yaratan hastalıkları ile birlikte değerlendirilmesi gerekir.
Okunanları uzaklaştırma,
Yakın mesafede iş yapamama (net görememe),
Okurken parlak ışığa ihtiyaç duyma,
PRESBİYOPİ NEDENLERİ NELERDİR?
Bu problemin nedeni hala tam olarak anlaşılmasa da yapılan araştırmalarda bazı görüşler vardır. Genellikle 38-45 yaş arasında meydana gelir. Göz merceği yapı olarak saydam, esnek ve bir kapsül ile kaplı yapıdadır. Gözün diğer yapıları ile koordineli olarak çalışır. Bu yapının sertleşmesi, esnekliğini yitirmesi, kapsülün yapısının bozulması, lensin hareketlerine yardımcı olan liflerin deforme olması gibi birçok durum bu hastalığa neden olarak görülmüştür. Göz hücrelerinden bazıları kendilerini deri hücresi gibi sıklıkla yenisi üretilerek kendisini yenileyemez. Bu durumlar oluştuğu zaman radikal bir tedavi uygulanana kadar kendi haline iyileşmezler. Devamı haftaya…