Ali Sarımert, “Kurban Kesmekle Yükümlü Olanlar”
Kurban Kesmekle Yükümlü Olanlar
Kurban kesmekle akıllı, buluğa ermiş ve nisap miktarı para veya servete sahip olan mukim Müslümanlar yükümlüdür. İmam-Şâfiî, İmam Malik ve İmam Ahmed b. Hanbel’e göre dinen yolcu sayılan kimseler de kurban kesmekle yükümlüdürler. Kurban kesmeyi vacip kılan zenginliğin ölçüsü; kişinin aslî ihtiyaçlarının ve borcunun dışında nisap miktarı malının veya parasının bulunmasıdır. Nisap miktarları; beş deve, 30 sığır, 40 koyun-keçi, 80. 18 gram altın veya bu değerde para veya ticaret malı, 561 gram gümüş ve 650 kilogram toprak mahsulüdür. Zekat ile yükümlü olmak için nisap miktarı malın artıcı nitelikte olması ve üzerinde bir yıl geçmesi şart olmasına karşılık, kurban ibadeti ile yükümlü olmak için bu şartlar aranmaz.
KURBAN EDİLEBİLECEK HAYVANLAR
Dinen kurban edilebilecek hayvanlar; koyun, keçi, sığır, manda ve devedir. Bunların dışındaki hayvanlardan kurban edilebileceğine dair bir delil yoktur. Bu itibarla, tavuk, kaz, ördek, deve kuşu ve ceylan gibi hayvanların kurban olarak kesilmesi geçerli olmaz. Kurbanın geçerliliği açısından kurban edilecek hayvanların erkek veya dişi olmaları arasında fark yoktur. Kurbanlık hayvanlardan koyun veya keçi ancak bir kişi tarafından urban edilir. Bunun yanında sığır, manda ve deve yedi kişiye kadar ortaklaşa kurban edilebilir. Ortakların tek veya çift olmalarında da bir sakınca yoktur.
Ortakların iştirakiyle kesilen kurbanlarda, ortakların hepsi ibadet niyetiyle katılımda bulunmalıdırlar. Ortaklardan biri her hangi bir şekilde kurban niyetiyle değil de, et alma kastıyla kurban kesimine iştirak ederse, bu durumda diğerleri de niyet ettikleri kurbanları kesmiş sayılmazlar. Koyun ve keçi cinsi hayvanlar, bir yaşını doldurduktan sonra kurban edilebilir. Koyunun, altı ayını tamamladığında, bir yaşını doldurmuş, diğer koyunlar gibi semiz ve gösterişli olanı da kurban edilebilir.
Sığır ve manda cinsinden olan hayvanlar iki yaşını, deve ise beş yaşını doldurduktan sonra kurban olarak kesilebilir. Diğer taraftan kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, azaları tamam ve besili olması, ibadetin gaye ve mahiyetine uygun olduğu gibi, sağlık kurallarına da uygun düşer. Bu hadisin ışığı altında, kurbanlık hayvanın kurban olmasına mani kusurları şöyle ifade edebiliriz.
- a) İki veya bir gözü kör,
- b) Aşırı derecede zayıf,
- c) Yürüyemeyecek derecede kötürüm ve topal,
- d) Kulağının ve kuyruğunun üçte birden fazlası kopmuş
- e) Dişlerinin yarıdan fazlası dökülmüş
- f) Doğuştan kulağı olmayan,
- g) Koyun ve keçide bir, sığırda iki memesi kurumuş,
- h) Ağır hasta olan hayvanları kurban etmek caiz olmaz.
Bu itibarla kurbanlık satın alırken, kusurlu olup olmadığına dikkat etmek gerekir.
